دستگاه بالانس چرخ یکی از مهم ترین و اصلی ترین دستگاه های مورد استفاده در اتو سرویس یا خدمات رینگ و لاستیک می باشد که وظیفه تراز کردن و بالانس کردن چرخ های خودرو و بهتر کردن عملکرد رینگ و لاستیک و جلوگیری از ساییدگی لاستیک و خراب شدن جلوبندی و لرزش ماشین حین رانندگی خصوصا در سرعت بالا را دارد و به طور کلی به دو دسته سواری و سنگین تقسیم میشود که در دو تقسیم بندی به حالات درجا (روکار) و دیجیتال(ثابت،کامپیوتری) موجود است.این دستگاه با نام های دستگاه بالانس کامیوتری،دستگاه بالانس دیجیتال، دستگاه بالانس ثابت،دستگاه بالانس درجا،دستگاه بالانس رو کار، دستگاه بالانس سواری ، دستگاه بالانس کامیونی، دستگاه بالانس تک فاز،دستگاه بالانس سه فاز،دستگاه بالانس تلویزیونی، دستگاه بالانس چرخ،دستگاه بالانس نیمه سنگین،دستگاه بالانس اتوماتیک، دستگاه بالانس گلگیر دار و دستگاه بالانس لیزری و ... در بازار ایران نام برده و شناخته میشود.
با توجه به مزایا و کاربرد بالانس چرخ که در زیر گفته شده است توصیه میشود بعد از گذشت مدت زمان استفاده از لاستیک ها بالانس چرخ انجام شود تا از اسیب های گفته شده جلوگیری شود.
مزایاس استفاده از بالانس چرخ:
• حفاظت از جلوبندی خودرو
• رانندگی نرم و عدم لرزیدن خودرو در سرعت بالا و کنترل بهتر خودرو
• افزایش طول عمر رینگ و لاستیک
• عدم ساییدگی لاستیک خودرو
• عملکرد بهتر سیستم فرمان
بالانس چرخ از اجزای زیر تشکیل شده است:
• الکتروموتور
• صفحه نمایش (دیجیتال یا کامپیوتری و LED و یا تلویزیونی)
• برد الکترونیکی هوشمند
• صفحه کلید (جهت وارد کردن پارامترها)
• کونیک های مخصوص و مختلف برای سایز های مختلف رینگ ها
• صفحه رویی و مقوم دستگاه(جا سربی )
• شافت دستگاه یا محور اصلی دستگاه
• خط کش(داخلی و پرگاری)
• محافظ یا گلگیر چرخ(در نمونه مدا های گلگیردار)
• پاپیونی یا گیره نگهدارنده لاستیک روی محور اصلی
• جک پنماتیک (در مدل هلی کامیونی)
روش کار با دستگاه بالانس دیجتال (ثابت)چرخ خودرو :
ابتدا دستگاه را به برق زده و روشن میکنیم و از کالیبره بودن دستگاه بالانس مطمئن میشویم سپس رینگ همراه لاستیک را روی شفت دستگاه بالانس بالانس دیجیتال قرار داده سپس پاپیونی را بعد از کونیک روی شفت قرار داده و چرخ را روی محور توسط کونیک و پاپیونی ثابت میکنیم حال سه پارامتر OPT -C-F روی دستگاه وجود دارد که پارامتر F مشخصه فاصله چرخ(رینگ لاستیک) تا خروجی محور دستگاه است که اولین پارامتری هست که باید تنظیم شود که برای مشخص شدنش باید خط کش داخلی دستگاه بالانس دیجیتال را تا لبه بیرونی رینگ(جاییکه لاستیک به رینگ میچسبد) رساند عدد آنرا با استفاده از کلیدهای بالا و پایین در قسمت Fو Outside وارد و تنظیم کرد سپس پارامتر C که نشان دهنده قطر دهانه رینگ می باشد که با استفاده از خط کش پرگاری دستگاه بالانس دیجیتال قسمت لبه داخلی رینگ (پایین جاییکه لاستیک به رینگ میچسبد)عدد مورد نظر را بدست می آوریم و با کلید های مثبت و منفی در پارامتر C در قسمت Outside نمایشگر وارد و تنظیم میکنیم، سپس پارامتر OPT که نشان دهنده سایز رینگ است را در پارامتر OPT در قسمت Outside نمایشگر به وسیله کلید مثبت و منفی وارد میکنیم.
حال دکمه استارت را زده و دستگاه در قسمت Outside و Inside دو عدد نشان میدهد که نشانگر مقدار سربی است که باید به قسمت داخل و بیرون رینگ چسبانده شود و بعد از چسباندن سرب ها به بالاترین قسمت رینگ ،دوباره دکمه استارت را زده و پس از نشان دادن صفر روی نمایشگر لاستیک بالانس شده و آماده بهره وری میشود.
نحوه کالیبره کردن دستگاه بالانس دیجیتال:
در اثر مرور زمان یا کارکرد زیاد دستگاه ما از تنظیم خارج شده و دستگاه بالانس دیجیتال ما نابالانس می شود و نیاز به کالیبره کردن دستگاه بالانس دیجیتال چرخ یا ریست کردن دستگاه بالانس دیجیتال می باشد . برای کالیبراسیون دستگاه بالانس چرخ عملیات زیر را انجام می دهیم.
برای کالیبره کردن دستگاه پس از بستن لاستیک به شفت دستگاه و محکم کردن آم با کونیک و پاپیونی دو دکمه F و C را به مدت 5 ثانیه گرفته تا چراغ های دستگاه 10 بار روشن خاموش شود و روی دو سمت دستگاه عبارن Cal نمایش داده میشود ،سپس یک سری 100 گرمی به بیرون رینگ متصل میکنیم و دکمه استارت را زده و پس از چرخش لاستیک و رینگ ایشتاده آن کلمه End Cal روی نمایشگر نشان داده میشود و باز دکمه استارت را زده تا از حالت کالیبره خارج شود ، حال دستگاه کالیبره شده است.
نکات ایمنی کار با دستگاه بالانس چرخ خودرو:
• هنگام جا به جایی دستگاه به محور آن فشار وارد نکنید از قسمت پایینی دستگاه این کار را انجام دهید.
• حتما از ترانس مخافظ برق اسفاده شود تا دستگاه از نوسانات برق در امان باشد و آسیب برقی به دستگاه وارد نشود.
• قبل از کار با دستگاه از تراز بودن کف دستگاه اطمینان حاصل فرمایید.
• از پرتاب چکش بالانس و سرب رو قسمت جای سرب دستگاه خودداری فرمایید.
انواع دستگاه های بالانس موجود در بازار :
بالانس چرخ ثابت دیجیتال:
این دستگاه دارای نمایشگر دیجیتال است و عملیات بالانس توسط کلید های روی دستگاه انجام میشود و چرخ ماشین سواری و شاسی بلند و نیسان را بالانس میکند.
بالانس چرخ ثابتLED دار:
عملیات بالانس چرخ این دستگاه نیز همانند بالانس دیجتال توسط کلید های روی دستگاه انجام میشود و تفاوتش با بالانس دیجیتال در نمایشگر آن است که روی صفحه LED پارامترها نمایش داده میشود و همانند بالانس دیجیتال چرخ تا رینگ نیسان را بالانس میکند.
بالانس چرخ ثابت تلویزیون دار:
در دستگاه بالانس تلویزیون دار عملیات بالانس توسط کلید های روی دستگاه انجام میشود و پارامترها روی تلویزیون متصل به دستگاه نمایش داده میشود.
بالانس چرخ ثابت لیزری:
در دستگاه بالانس چرخ لیرزی فرمان بالانس چرخ دستگاه توسط کلید های روی دستگاه انجام میشود و تنها تفاوتش یا دستگاهای فوق این است که اندازه گیری فاصله رینگ تا دستگاه به صورت خودکار و توسط لیرز دستگاه انجام میشود و دستگاه بالانس لیرزی چرخ خودرو های سواری و ساشی بلند و نیسان وانت را بالانس میکند.
بالانس چرخ درجا(روکار):
دستگاه بالانس درجا که یک دستگاه پرتابل (قابل حمل) میباشد به نام های بالانس رو کار، درجا، بالانس جلوبندی سازی و .. نامیده میشود توسط کلید های رو دستگاه و یک چرخاننده و یک چراغ عملیات بالانس انجام میدهد.در این نوع بالانس نیلزی به باز کردن چرخ خودرو نمی باشد و در دو مدل تک فاز و سه فاز و سواری و سنگین موجود مباشد که مدل سواری آن یک جک خرک دارد و مدل بالانس درجا سه فاز سنگین دو عدد جک خرک دارد.
بالانس چرخ ثابت دیجیتال نیمه سنگین:
این دستگاه به علت داشتن شفت و دینام قدرتمند تر نسبت به نمونه سواری خود و انجام عملیات بالانس چرخ خودرو های نیمه سنگین مثل ایسوزو و خاور و ... به نام بالانس نیمه سنگین معروف شده است که دو نمونه LEDدار و دیجیتال را دارد و می تواند چرخ خودرو هخای سواری را نیز بالانس کند.
بالانس چرخ ثابت دیجیتال سنگین:
این دستگاه که با نام های مختلف از قبیل دستگاه بالانس کامیونی،دستگاه بالانس اتوبوسی ، دستگاه بالانس چرخ بزرگ و .... شناخته میشود قابلیت بالانس چرخ خودرو های سنگین مثل کامیون و تریلی و اتوبوس ها را دارد. دستگاه بالانس چزخ سنگین خودرو دارای جک پنماتیک برای جا به جایی چرخ می باشد.
(لازم به ذکر است در بعضی از نمونه های بالانس گلگیر وجود دارد که به نام بالانس چرخ گلگیر دار معروف است.)