مایع ترمز که به عامه به آن روغن ترمز گفته میشود مایعیست الزامی در سیستم ترمز خودرو که در جهان با نام مخفف DOT(Department of Transportation) تقسیم بندی شده است. DOT استانداردی است که توسط دپارتمان حمل و نقل آمریکا معین شده ایت و عدد جلو این کلمه نسان دهنده میزان گرانروی مایع ترمز است که جنس سه مدل آن از پایه گلیکول و یک مدل بر پایه سیلیکون است و به نام های DOT3 و DOT4 و DOT5 و DOT5.1 در بازار وجود دارد.
تقسیم بندی عام دیگر روغن های ترمز بر اساس رنگ آنها می باشد که روغن زرد رنگ DOT3 و مایع ترمز آبی رنگ DOT4 و روغن ترمز بنفش رنگ DOT5 و روغن سبز رنگ DOT5.1 است. لازم به ذکر است رنگ دار کردن مایع ترمز هم به دلیل مشخص شدن ظاهری نوع روغن می باشد.

*هرگز از روغن ترمز رنگ متفاوت در خودرو خود استفاده نکنید.
یکی از علل استفاده از روغن ترمز رنگ مشخص در خودرو طراحی سیستم ترمز خودرو بنا به مشخصات آن روغن است و بسیاری از کارشناسان معتقد هستندکه نباید روغن ترمز خودرو را با مدل روغن دیگر تعویض نمود حتی به صورت تخلیه کامل روغن قبل و تزریق روغن جدید با رنگ دیگر زیرا معتقد هستند که باعث عدم سازگاری لاستیک های آب بندی موجود در سیستم ترمز و درنتیجه منجر به خوردگی و فرسودگی این سیستم میشود حال تعدادی از کارشناسان ایرادی در تعویض مایع ترمز با نوع(رنگ) دیگر را منوط به تخلیه کامل روغن قبلی و تزریق روغن جدید نمیدانند.
 تفاوت اصلی روغن های ترمز با هم در مقدار جذب رطوبت و دمای جوش آنهاست که در ذیل به این خصوصیات میپردازیم.

خصوصیات روغن ترمز DOT3 (زرد رنگ):
مایع ترمز زرد رنگ یا همان دات3 جزو رایج ترین روغن های استفاده شده در سیستم ترمز خودروها می باشد که از الکل و اتر ساخته شده است و جذب کننده رطوبت است . نقطه جوش مایه دات3 حدود 205 درجه سانتیگراد است که در صورت جذب رطوبت حدود 3.7 درصدی به 140 درجه کاهش پیدا میکند.قیمت این روغن نسبت به روغن ترمزهای دیگر موجود در بازار کمتر است.
*به علت خاصیت جذب رطوبت بالا روغن دات3 پس از باز کردن درب ظرف روغن حداکثر پس از یک هفته روغن استفاده شودو از انبار کردن آن خودداری کنید.

خصوصیات روغن ترمز DOT4 (آبی رنگ):
این مایع آبی رنگ است ترکیبی مشابه روغن دات3 دارد با این تفاوت که به آن موادی اضافه شده است که در برابر اسیدهای تشکیل شده در اثر رطوبت وارد شده به روغن مقاومت مایع افزایش پیدا کرده است.دمای جوش روغن دات4 حدود 230 درجه است که پس از پیمودن مسیری حدود 48000 کیلومتر(دو سال) و جذب رطوبت به مقدار 3.7 درصد به 155 درجه سانتی گراد کاهش پیدا میکند.

خصوصیات روغن ترمز DOT5 (بنفش رنگ):
ترکیب این مایع با سه مدل دیگر خود متفاوت بوده و بر پایه سیلیکون است درصورت استفاده از آن در سیستم های ترمزی که از دات 3 و 4 بهره میبرند به واشرهای پلاستیکی سیستم ترمز آسیب میرساند.این مایع بر خلاف دیگر مایع ترمزها رنگ را از بین نمیبرد و آب را جذب نمیکند ولی 3برابر دیگر روغن ها هوا را به صورت حباب در خود حل میکند که با فازایش دما حباب های هوای موجود در روغن منبسط شده و با فشردن پدال ترمز و فشردگی هوا حالت اسفنجی پیدا میکند به همین دلیل برای خودروهایی که سیستم ترمز ABS را دارا هستند اصلا توصیه نمیشود و مایع مناسبی نیست(دلیل دیگر این است که در سیستم ترمز ABS پمپ های موجود باعث ایجاد حباب در روغن شده و حباب ها مانع روغنکاری مطلوب اجزای ترمز میشوند) و در ارتفاع ها و دماهای بالا سیستم ترمز دارای این روغن درست کار نمیکنند. این روغن مخصوص خودروهایی استفاده میشود که برای مدت طولانی قصد انبار کردن آنهارا داریم یا موتورسیکلت ها استفاده میشوند.دمای جوش این روغن حدود 60 درجه سانتی گراد می باشد و خاصیت جذب رطوبت ندارد.

خصوصیات روغن ترمز DOT5.1 (سبز رنگ):
این مایع از نظر ترکیب شیمیایی همانند روغن دات 3 و 4 میباشد و دمای جوش حدودا برابر 260 درجه سانتی گراد را دراست که در صورت جذب رطوبت به 190 درجه کاهش پیدا میکند و در خودروهای جدید استفاده میشود و در صورت لزوم شدید قابل استفاده و ترکیب با روغن زرد و آبی میباشد.این روغن در بازار با نامهای روغنDOT4+ و DOT4 سوپر هم شناخته میشوند.
•    نکته قابل توجه این است که در این مقاله نقطه جوش کاهش یافته روغن ها بر اساس 3.7 درصد رطوبت محاسبه شده است این در حالی است که اکثر روغن ترمز خودروهای در حال تردد که اقدام به تعویض روغن ترمز خود پس از دو سال نکرده اند حدود 7 الی 8 درصد رطوبت دارا هستند.

حال به مقایسه نکته ای روغن ترمز DOT3 و DOT4 می پردازیم:
•    روغن ترمز دات3  رایج تر و ارزان تر از روغن ترمز دات 4 میباشد
•    نقطع جوش مایع ترمز دات4 بیشتر از دات 3 می باشد
•    خاصیت جذب رطوبت روغن ترمز زرد بیشتر از آبی است
یک مایع ترمز مرغوب و مناسب دارای خواص زیر است:
    عدم ایجاد حباب در داخل مایع
    سازگاری با قطعات لاستیکی و فلزات سیستم ترمز و کاسه نمد
    امکان تبخیر بسیار کم
    داشتن گرانروی مناسب در دمای پایین
    خنک کاری سیستم ترمزیا عدم به جوش امدن در دمای بالا و گرمای اصطحکاک حاصل از لنت و دیسک 

*نکته قابل توجه این است که هیچگاه چند مارک مختلف روغن ترمز را باهم ترکیب نکنید.